Op woensdag 2 juli kwamen we met 100 betrokkenen bijeen om te werken aan een gezamenlijke missie: voldoende schoon water, voor nu en later. Het was een mooie middag vol kennisdeling, innovatie en inspiratie. En dit is pas het begin. De urgentie is helder, dus nu is het tijd om door te pakken. Heb jij een idee, een uitdaging of wil je graag aan de slag met het verbeteren van de waterkwaliteit en voor een toekomstbestendig watersysteem? Neem direct contact op met Lindsey Schwidder (l.s.schwidder@tudelft.nl). In dit artikel lees je het volledige verslag van de middag.

De middag in het kort 

• Het drinkwatersysteem staat onder druk door vervuiling, verouderde infrastructuur en klimaatverandering; 

• We hebben nieuwe technologieën, sociale verandering én ruimtelijke visie nodig om het watersysteem toekomstbestendig te maken; 

• TU Delft onderzoekt innovatieve zuiveringstechnieken, nieuwe bronnen en toekomstbestendige ontwerpen voor het watersysteem; 

• Lees hier het visieartikel Ons drinkwater is niet oneindig. Wat als het water op raakt? van TU Delft met Doris van Halem en Neelke Doorn; 

• Diergaarde Blijdorp fungeert als proeftuin voor onderzoek naar waterkwaliteit in het stedelijk watersysteem. Nieuwe onderzoeksvragen en potentiële oplossingen zijn altijd welkom; 

• Oproep van Olympisch kampioen openwaterzwemmen Ferry Weertman: we moeten samenwerken om de waterkwaliteit te verbeteren en toekomst van openwaterzwemmen veilig te stellen;  

• Er is meer innovatie nodig. Tegelijkertijd worden al vele innovaties ontwikkeld die de waterkwaliteit meten en verbeteren. Opschalingen lopen echter achter; 

• Innovaties die langs zijn gekomen bij de innovatietour: de CanalCleaner, Bio-Floats, MeasureMate, RainWaterWall, POND, Aquasurveyor [linkjes toevoegen].  

• Lees meer over het werk dat de TU Delft doet op gebied van waterkwaliteit 

• Waar moeten we vanuit The Green Village volgens jou mee aan de slag? Stuur een mailtje naar Lindsey Schwidder (l.s.schwidder@tudelft.nl) 

Lees hieronder het volledige verslag van het innovatie-event op woensdag 2 juli. 

Het drinkwatersysteem onder druk

Water komt altijd ‘gewoon’ uit de kraan. Hoe kan het dat dit dan ‘ineens’ een probleem is? Prof. dr. Doris van Halem (Hoogleraar Drinkwaterkwaliteit en -zuivering, TU Delft) legde uit wat de knelpunten zijn van het huidige drinkwatersysteem: de vraag groeit, de kwaliteit van het oppervlaktewater daalt en het systeem is niet ontworpen voor klimaatverandering. “Drinkwaterzuiveringen van de toekomst moeten meer zorgwekkende verontreinigingen verwijderen, meer water leveren door gebruik te maken van nieuwe bronnen en extra berging realiseren voor het verhogen van de leveringszekerheid.” Dit alles wel tegen lage kosten en een kleine CO2 voetafdruk. Doris en haar team doen onderzoek naar het gedrag van verontreinigingen in natuurlijke wateren, de potentie van nieuwe bronnen en duurzame zuiveringstechnieken. Meer weten? Lees het verdiepende stuk Ons drinkwater is niet oneindig. Wat als het op raakt? 

Het landschap begrijpen

Dr. Fransje Hooimeijer (Hoofddocent milieutechnisch ontwerpen, TU Delft) nam ons mee in waterhuishoudelijk en stedenbouwkundig ontwerp, waarbij nieuwe vragen, technologie en inzichten van de afgelopen eeuwen hebben geleid tot nieuwe stadsvormen. Fransje benadrukte het belang van ruimtelijk ontwerp. Alleen als we begrijpen hoe het landschap werkt, kunnen we duurzame bronnen aanleggen – zelfs onder de stad. “Het beste water is water dat je niet eerst vuil maakt.” Lees meer over het werk dat de TU Delft doet voor voldoende schoon water, voor nu en later.

Naar een beestachtig goede waterkwaliteit in Diergaarde Blijdorp 

Diergaarde Blijdorp vormt een unieke proeftuin waar veel onderzoek wordt gedaan naar stedelijke waterkwaliteit. De dierentuin is aangesloten op het stedelijk watersysteem van Rotterdam, wat het tot een hele relevante én complexe testlocatie maakt. Want: hoe borg je de waterkwaliteit in een omgeving vol dieren, planten en stedelijke invloeden? En wie is verantwoordelijk voor wat? 

Student Isabel van der Velden (Universiteit Leiden) en haar begeleider Michèle van Boxtel (Sweco) onderzochten de waterkwaliteit binnen en buiten de diergaarde aan de hand van macrofauna. Macrofauna wordt als graadmeter gebruikt in de Kader Richtlijn Water om de ecologische toestand van waterlichamen te beoordelen. Hun opvallende conclusie: er is weinig verschil in zowel de diversiteit van soorten waterdiertjes als in gehaltes nitraat en fosfaat binnen versus buiten Diergaarde Blijdorp. De invloed van de dierentuin op het omringende watersysteem lijkt dus beperkt en biedt misschien zelfs kansen. 

 

In gesprek met Olympisch kampioen openwaterzwemmen Ferry Weertman 

De tropische temperaturen van de afgelopen dagen riepen bij velen de behoefte op om een verfrissende duik te nemen. Maar veilig zwemmen in het open water is helaas geen vanzelfsprekendheid. Tijdens het evenement sprak Olympisch kampioen openwaterzwemmen Ferry Weertman over zijn ervaringen als professioneel openwaterzwemmer (2011–2021), waarbij hij de kwaliteit van water op verschillende plekken in de wereld letterlijk aan den lijve ondervond. In zijn professionele carrière openwaterzwemmen is hem opgevallen dat de temperaturen van het water zijn toegenomen en de kwaliteit met name in steden is verslechterd. Van de Olympische Spelen van Rio de Janeiro tot Tokyo en Parijs: in alle grote steden was de waterkwaliteit een punt van zorg. Als ambassadeur van Sportploeg voor de Eeuw zet Ferry zich in voor schoon, gezond water en meer bewustzijn over de staat van ons water. Zijn oproep was duidelijk: “Als we niks doen, kunnen we dadelijk helemaal niet meer zwemmen in openwater. We moeten nu in actie komen, anders is het straks te laat.” 

De deelsessies in het kort 

Na het plenaire programma namen de deelnemers deel aan één van de deelsessies: 

Innovatietour 

Tijdens de innovatietour maakten deelnemers in kleine groepen kennis met uiteenlopende innovaties en die bijdragen aan het meten en verbeteren van de waterkwaliteit. Op verschillende plekken op het terrein vertelden ondernemers over hun oplossingen, met ruimte voor vragen en interactie. 

Deze innovaties stonden centraal: 

• Rainwater Wall: water bergen en zuiveren voor hergebruik  

• CanalCleaner: het afvalvrij maken van stedelijk water 

• Aquasurveryor: waterkwaliteit meten met een varend sensorenbootje 

• MeasureMate: citizen science-tool voor het monitoren van waterkwaliteit 

• Bio-Floats: zuiverende, drijvende eilanden. 

• NAUTI: dynamische real-time waterkwaliteitsmonitoring  

• POND: lichtgevende bollen duiden waterkwaliteit aan en zorgen voor waterbewustzijn 

De tour liet goed zien dat er al veel beschikbaar en in ontwikkeling is. Wel is het nu zaak om op te schalen. Ook zijn we altijd op zoek naar nieuwe innovaties. Ben of ken jij een ondernemer of onderzoeker met een goed idee om de waterkwaliteit te verbeteren? En zijn zij geholpen met ruimte om te experimenteren of een netwerk om hun innovatie verder te brengen? Neem contact op met Lindsey Schwidder (l.s.schwidder@tudelft.nl) en kom langs! 

Circulair watersysteem van provincie tot pilothuis

Hoe maken we ons watersysteem toekomstbestendig, van provincie tot aan eigen huis? Klaar van Etten (Provincie Zuid-Holland) en Mark Rotteveel (WaterPro) vertelden hierover in hun deelsessie. In zijn pilothuis in Boskoop bespaart Mark met systemen als Hydraloop en SafeWater tot 90% drinkwater en 40% afvalwater. Een belangrijke les: ontwerp nu al voor circulariteit, ook als de aansluiting pas later komt.

Het zou verplicht moeten worden om in woningen gescheiden leidingen aan te leggen, zodat toekomstgericht meerdere waterkwaliteiten (hygiënisch of huishoudwater) toegepast kunnen worden in de woning. Ook een duidelijk inzicht uit de sessie was dat het bestaande systeem en het daarin geïnvesteerde kapitaal voor een belemmering zorgt om te investeren in alternatieven. Circulaire watersystemen op kavelniveau is een goede start, maar uiteindelijk gaat het om integrale systemen waarbij gebieden met elkaar gekoppeld worden. Aan de slag? Sluit je aan bij Bouwtafel Waterzuinige Wijken om samen meer bewustwording te creëren, actie te stimuleren en invloed uit te oefenen op beleid.  

Schoon water voor iedereen  

Noa Maria Hartog (Vewin, Unie van Waterschappen) deelde inzichten uit het SDG6-rapport: toegang tot en duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen. Lees het SDG6 rapport hier. Nicole Veldhoven (Dunea) vertaalde dit naar concrete acties: Streef als inwoner van Nederland naar een huishoudelijk drinkwatergebruik van 100 liter per persoon per dag en als zakelijk gebruiker van water naar een reductie van 20%. De boodschap: overheden op álle niveaus moeten samenwerken aan een heldere koers. Sturing vanuit het Rijk is nodig, maar ook samenwerking via levende en lerende netwerken kunnen voor grote stappen zorgen richting een toekomstbestendig watersysteem. 

Serious game Sudsbury 2.0 

Ook werd de serious game Sudsbury 2.0 fanatiek gespeeld. Zo leerden de deelnemers vanuit verschillende rollen meer over verstedelijking, klimaatverandering en de effecten op de waterkringloop en de beslissingen die daarbij komen kijken. Het spel is nog volop in ontwikkeling en er werd nuttige feedback gegeven om het spel nog beter en realistischer te maken. Vragen over het spel of het met jouw organisatie spelen? Stuur een mail naar Lisa Scholten (l.scholten@tudelft.nl) 

En nu…?

De middag werd afgesloten met een innovatiemarkt en borrel waarbij er nog een aantal innovaties en projecten werden belicht. Deze middag zette het onderwerp op de kaart, maar het echte werk begint nu. Dit najaar organiseren we een evenement over het zuiverende effect van infiltratievoorzieningen op hemelwater en hoe we zorg dragen voor de kwaliteit van ons grondwater. Blijf op de hoogte door The Green Village te volgen op Linkedin en je in te schrijven voor de nieuwsbrief. Een slechte waterkwaliteit is een probleem van iedereen, en ook de oplossing ligt bij ons allen gezamenlijk. Ken of ben jij een ondernemer met een innovatie voor de verbetering van de waterkwaliteit? Of heb je een prangende onderzoeksvraag? Neem contact op met Lindsey Schwidder (l.s.schwidder@tudelft.nl). 

---

Foto’s door Robèrt Kroonen.